Thời gian gần đây, báo chí Mỹ tập trung nhiều vào tình hình thị trường lao động. Theo đó, các dữ liệu về tình trạng sa thải, số lượng người mất việc làm tại các ngành công nghệ, kho vận và bán lẻ... đang trở thành mối lo ngại đối với nền kinh tế và tương lai của thị trường lao động.

AI không còn chỉ đóng vai trò là công cụ hỗ trợ năng suất mà thực sự trở thành sự thay thế giúp tái cấu trúc lực lượng lao động ở quy mô lớn hơn nhiều so với trước đây.

"Hơn 1 triệu việc làm đã bị cắt giảm năm nay" là tiêu đề của bài viết trên tạp chí Forbes. Theo đó, năm 2025 là một trong số các năm ghi nhận mức cắt giảm việc làm tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo là một trong ba nguyên nhân chính.

Còn tờ Economic Times dẫn chứng, hơn 153.000 vị trí việc làm bị cắt giảm tháng vừa rồi. Con số này cao gần gấp ba lần cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu là các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ và kho vận như Target, Amazon, Delta Airlines…

Với người lao động Mỹ, nỗi lo không chỉ là mất việc mà là liệu kỹ năng của mình có phù hợp và kịp thích nghi nữa không? Còn doanh nghiệp sẽ phải cân nhắc nâng cao năng suất, tiết kiệm chi phí nhờ AI nhưng họ sẽ phải đánh đổi điều gì?

Báo cáo tuần trước của công ty kiểm toán toàn cầu Deloitte cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm cử nhân mới ra trường ở mức cao nhất kể từ năm 2014. Các doanh nghiệp do dự tuyển dụng sinh viên mới ra trường vì máy móc đảm nhận phần lớn vị trí việc làm. Nhưng các chuyên gia lo ngại rằng, doanh nghiệp sẽ đào tạo ai để trở thành lãnh đạo doanh nghiệp trong tương lai.

Trang tin nghiên cứu thị trường CNBC dẫn chứng báo cáo của Moodys cho thấy, trong 6 tháng qua, các ngành nghề tạo thêm việc làm ngày càng ít hơn so với cắt giảm việc làm. Hiện tượng này vốn chỉ xuất hiện trong giai đoạn suy thoái kinh tế.

Theo quỹ đầu tư mạo hiểm SignalFire, tỷ lệ tuyển dụng người có ít kinh nghiệm ở cả công ty công nghệ lớn và khởi nghiệp đều giảm khoảng 50% trong giai đoạn năm 2019 - 2024.

Có lẽ câu hỏi với các nhà hoạch định chính sách kinh tế trong tương lai không chỉ là bao nhiêu việc làm bị mất đi mà là số liệu lao động, việc làm có còn phản sức khoẻ thực tế của nền kinh tế khi mô hình việc làm mới dần được thay thế bởi trí tuệ nhân tạo AI.