Khi AI vừa là “khiên” vừa là “gươm”

Kết quả khảo sát mới do Công ty an ninh mạng Fortinet (Mỹ) ủy quyền đã phác họa bức tranh rõ nét về cuộc đua vũ trang trên không gian mạng giữa con người và trí tuệ nhân tạo (AI). Theo đó, 58% tổ chức tại Thái Lan ghi nhận đã từng đối mặt với các mối đe dọa an ninh mạng có yếu tố AI trong năm qua, trong khi 90% tổ chức khác đang ứng dụng AI vào hệ thống phòng thủ của mình.

Cuộc khảo sát do Tập đoàn Dữ liệu quốc tế (IDC) thực hiện đầu năm 2025, với sự tham gia của 550 lãnh đạo công nghệ thông tin và an ninh mạng trên 11 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương, với gần 88% người được hỏi đến từ các tổ chức có trên 250 nhân viên, tham gia trực tiếp vào các quyết định chiến lược về an ninh mạng.

Ông Supakorn Kungpisdan, Giám đốc quốc gia Fortinet Thái Lan và Lào, nhận định: “Các Giám đốc An ninh Thông tin (CISO) đang bước vào giai đoạn hoạch định chiến lược phòng thủ mạng tiên tiến hơn. AI không chỉ giúp củng cố hàng rào bảo mật mà còn tái định hình cách tổ chức phân bổ ngân sách, xây dựng đội ngũ và ưu tiên mối đe dọa”.

Theo Fortinet, AI đang thay đổi an ninh mạng trên cả hai mặt trận. Phía phòng thủ, AI được tận dụng để tự động hóa phát hiện mối đe dọa, đẩy nhanh phản ứng sự cố và phân tích thông tin tình báo với tốc độ vượt trội so với con người. Phía tấn công, tin tặc cũng đang khai thác AI để tạo ra mã độc tinh vi hơn, thích ứng nhanh hơn và ẩn mình hiệu quả hơn, khiến cuộc đua giữa “tấn công - phòng thủ” trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết.

Fortinet cho biết, các tổ chức đang nhanh chóng chuyển từ việc sử dụng AI trong phát hiện mối đe dọa sang các ứng dụng nâng cao hơn như: phản ứng tự động do AI điều khiển; mô hình hóa mối đe dọa dự đoán; phân tích hành vi; khai thác thông tin tình báo an ninh hỗ trợ AI…

Điều này phản ánh xu hướng mới: “phát hiện” giờ chỉ là nền tảng, còn “phản ứng” và “dự đoán” mới là mục tiêu chiến lược.

Nhu cầu nhân lực AI trong an ninh mạng tăng mạnh

Khi AI len lỏi vào hầu hết các khâu trong hệ thống bảo mật, nhân lực chuyên biệt về an ninh mạng AI trở thành tài sản quý giá. Tại Thái Lan, 5 vị trí được săn đón nhất hiện nay gồm:

- Nhà khoa học dữ liệu bảo mật (Security Data Scientist)

- Nhà phân tích tình báo mối đe dọa (Threat Intelligence Analyst)

- Kỹ sư bảo mật AI (AI Security Engineer)

- Nhà nghiên cứu bảo mật AI (AI Security Researcher)

- Chuyên gia ứng phó sự cố chuyên biệt về AI (AI-Specific Incident Response Professional)

Các chuyên gia nhận định, đây cũng là xu hướng nhân lực chung của khu vực Đông Nam Á, khi AI trở thành “vũ khí kép” - vừa bảo vệ, vừa tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng.

Theo Fortinet, 92% tổ chức tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương báo cáo ngân sách an ninh mạng đã tăng trong năm qua. Tuy nhiên, 74% mức tăng chỉ dưới 5% và chỉ 18% tổ chức tăng từ 5 - 10%. Điều này cho thấy, dù ý thức đầu tư bảo mật đã cải thiện, phần lớn ngân sách vẫn tập trung vào chi phí vận hành và nhân sự, chưa đủ cho các sáng kiến chiến lược dài hạn.

Điều này phản ánh sự chuyển dịch chiến lược từ việc đầu tư nặng về hạ tầng vật lý sang giải pháp linh hoạt, dựa trên rủi ro thực tế - một cách tiếp cận được xem là “phòng thủ chủ động trong kỷ nguyên AI”.

Từ Thái Lan đến Malaysia, Singapore hay Việt Nam, AI đang trở thành động lực định hình lại chiến lược an ninh mạng quốc gia và doanh nghiệp. Trong khi các tổ chức ráo riết tích hợp AI để phòng thủ nhanh hơn và chính xác hơn, giới tội phạm mạng cũng không ngừng tận dụng công nghệ này để vượt qua rào cản bảo mật.

Như một “con dao hai lưỡi”, AI vừa mở ra kỷ nguyên phòng thủ thông minh, vừa đặt ra thách thức mới trong việc duy trì niềm tin và an toàn số - cuộc chiến mà sự chủ động, phối hợp và đạo đức công nghệ sẽ quyết định bên nào giành ưu thế.