Việt Nam nằm trong nhóm cao về vi phạm bản quyền số

Trong kỷ nguyên số, những trang web lậu không chỉ là nơi phát tán nội dung vi phạm bản quyền mà còn được ví như những “bãi mìn” tiềm ẩn vô số rủi ro an ninh mạng.

Theo nghiên cứu mới nhất của Liên minh Chống vi phạm bản quyền và Hiệp hội Công nghiệp video châu Á, Việt Nam hiện đứng trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ sử dụng nội dung số vi phạm bản quyền cao tại Đông Nam Á.

Cụ thể, tỷ lệ vi phạm bản quyền số của Việt Nam đạt 56%, vượt mức trung bình 46% của khu vực Đông Nam Á. Có tới 62% người Việt được khảo sát sẵn sàng hủy dịch vụ trả phí để xem miễn phí trên web lậu - tỷ lệ cao nhất trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ khu vực Đông Nam Á được khảo sát.

Đằng sau sự “tiết kiệm” vài chục nghìn đồng mỗi tháng là những hậu quả không nhỏ. Nhiều người đã phải trả giá đắt khi thông tin cá nhân bị đánh cắp, máy tính nhiễm mã độc hoặc bị lôi kéo vào những hành vi vi phạm pháp luật.

Rủi ro an ninh mạng từ web lậu

Tháng 3/2025, Microsoft đã phát cảnh báo về chiến dịch quảng cáo độc hại trên các trang web bất hợp pháp, lây nhiễm mã độc cho hơn 1 triệu máy tính nhằm đánh cắp dữ liệu cá nhân.

Nghiên cứu mới đây cũng chỉ ra rằng, người dùng web lậu có nguy cơ nhiễm mã độc cao gấp 17 lần so với truy cập web hợp pháp. Với các nền tảng phát trực tuyến lậu, nguy cơ này còn cao gấp 22 lần.

Không dừng lại ở đó, nhiều trang web lậu còn cài cơ chế ghi nhận hành vi người dùng để phục vụ việc tống tiền. Khi cơ quan chức năng tiến hành truy quét, chính người truy cập cũng có thể bị liên đới trách nhiệm.

Ông Đinh Tuấn Long - Trưởng khoa Công nghệ thông tin, trường Đại học Mở Hà Nội - nhận định: “Các web lậu giống như những “bãi mìn” trên không gian số. Người dùng cần cân nhắc từng cú click chuột, bởi chỉ một lần nhấp nhầm cũng có thể khiến máy tính bị xâm nhập và dữ liệu bị đánh cắp”.

Một thực tế đáng lo ngại là nhiều máy tính ở Việt Nam vẫn sử dụng hệ điều hành hoặc phần mềm không bản quyền. Đây chính là môi trường lý tưởng để hacker khai thác.

Theo thống kê, trung bình mỗi tháng xảy ra khoảng 2,8 triệu vụ tấn công mạng thông qua phần mềm độc hại, quảng cáo ẩn hoặc ứng dụng chứa lỗ hổng bảo mật. Điều đó biến người dùng web lậu thành mục tiêu dễ dàng cho tội phạm mạng.

Làm sao để nhận diện web lậu?

Với những trang web chính thức, các tên miền sẽ được đăng ký với các cơ quan quản lý của Việt Nam. Các trang web này có dấu hiệu nhận biết là sẽ bắt đầu bằng https và sẽ có thông tin về cơ quan quản lý của website rõ ràng, cùng với các công cụ để giúp người xem phản hồi, tương tác với người quản lý các website đó. Tuy nhiên, ở website lậu rất khó để tìm thấy các thông tin này.

Người dùng cũng có thể truy cập vào trang web tinnhiemmang.vn do Bộ Công an quản lý để tra cứu các website chính thống và hợp pháp của các cơ quan, tổ chức tại Việt Nam.

Một phần nguyên nhân khiến web lậu tồn tại là tâm lý “xem miễn phí” hoặc sự dễ dãi trong hành vi tiêu dùng nội dung số. Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có chế tài cụ thể xử phạt người xem lậu, nhưng trên thế giới, nhiều quốc gia - đặc biệt ở châu Âu và Nhật Bản - đã áp dụng hình thức xử phạt từ cảnh cáo, phạt tiền đến kiện dân sự.

Thực tế, web lậu có thể đem lại sự tiện lợi tức thì nhưng phía sau là những cái giá khôn lường: từ mất dữ liệu, lộ thông tin cá nhân, đến nguy cơ sa lầy vào cá độ hoặc lừa đảo trực tuyến. Web lậu chỉ tồn tại khi còn người sử dụng. Vì vậy, sự tỉnh táo và trách nhiệm của mỗi người dùng chính là “tuyến phòng thủ” quan trọng nhất để bảo vệ bản thân và góp phần xây dựng một môi trường số an toàn, minh bạch.