Là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp của đội ngũ người làm báo cách mạng, Hội luôn giữ vai trò là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, đồng hành cùng sự trưởng thành và phát triển không ngừng của nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Dấu ấn lịch sử và sứ mệnh trong kháng chiến

Việc thành lập Hội Những người viết báo Việt Nam tại xóm Roòng Khoa (Thái Nguyên) vào năm 1950 đánh dấu bước ngoặt quan trọng của nền báo chí cách mạng. Khi đất nước đang chìm trong khói lửa kháng chiến chống thực dân Pháp, sự ra đời của Hội không chỉ là đòi hỏi khách quan của thực tiễn mà còn thể hiện nhận thức sâu sắc của Đảng về vai trò đặc biệt của báo chí trong công cuộc giành lại độc lập dân tộc.

Ngay từ Đại hội lần thứ nhất, Hội đã xác định rõ sứ mệnh: "Báo chí góp phần vào việc xây dựng nền dân chủ nhân dân và kháng chiến kiến quốc bằng nghề nghiệp của mình." Đây không chỉ là định hướng hoạt động mà còn khẳng định vai trò chiến lược của báo chí như một binh chủng đặc biệt trong công cuộc cách mạng.

Dưới sự dẫn dắt của Hội, báo chí thời kỳ kháng chiến đã trở thành công cụ tuyên truyền đắc lực, cổ vũ tinh thần chiến đấu, gắn kết quần chúng với cách mạng. Những người làm báo lúc bấy giờ là những chiến sĩ thực thụ: viết bài trong lán tre, in báo bằng máy quay ronéo, phát hành đến tận chiến hào. Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng được thành lập trong thời kỳ này đã góp phần đào tạo nên thế hệ nhà báo đầu tiên - những người không chỉ giỏi nghề mà còn dũng cảm, trung thành với lý tưởng cách mạng.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, báo chí tiếp tục là một "mặt trận nóng", trực tiếp tham gia đấu tranh tư tưởng-chính trị, truyền tải trung thực hình ảnh về cuộc sống và chiến đấu, khơi dậy tinh thần đại đoàn kết dân tộc. Gần 400 nhà báo đã ngã xuống, tên tuổi họ được ghi vào lịch sử như những chiến sĩ quả cảm, viết nên bản anh hùng ca bằng cả máu và lòng trung thành với Tổ quốc.

Sau ngày đất nước thống nhất, Hội Nhà báo Việt Nam và Hội Nhà báo yêu nước, dân chủ miền Nam đã hợp nhất, tạo nên một tổ chức thống nhất về tổ chức và lý tưởng. Từ đây, Hội tiếp tục đóng vai trò định hướng, hỗ trợ và bảo vệ giới báo chí cả nước trong thời kỳ xây dựng đất nước và bước vào công cuộc đổi mới.

Đồng hành cùng công cuộc đổi mới và hội nhập

Từ năm 1986, đất nước bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện, kéo theo yêu cầu đổi mới mạnh mẽ với báo chí. Báo chí không chỉ là phương tiện thông tin mà còn là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng, góp phần định hình dư luận xã hội, cổ vũ phát triển kinh tế, phản ánh hơi thở cuộc sống và thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội.

Dưới sự đồng hành của Hội Nhà báo Việt Nam, báo chí đã thực hiện hiệu quả nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; phản ánh kịp thời những thành tựu, lan tỏa phong trào thi đua yêu nước và đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực. Nhiều chương trình, chuyên mục, loạt bài điều tra đã để lại dấu ấn đậm nét trong công cuộc phòng chống tham nhũng, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân.

Đặc biệt, trong những giai đoạn cam go như dịch COVID-19, báo chí càng thể hiện rõ vai trò xung kích: không ngại hiểm nguy, truyền tải thông tin chính xác, góp phần ổn định tâm lý xã hội, lan tỏa tinh thần đoàn kết và nhân văn. Những đóng góp ấy, như Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh khẳng định, là minh chứng sinh động cho vai trò trung tâm của báo chí trong đời sống chính trị - xã hội hiện đại.

Đồng hành với các cơ quan báo chí, các cấp Hội không ngừng phát huy vai trò định hướng, hỗ trợ, đào tạo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hàng vạn hội viên. Từ tổ chức ban đầu chỉ vài trăm hội viên, đến nay Hội đã có hơn 25.400 hội viên sinh hoạt tại 63 hội nhà báo tỉnh, thành phố, 21 liên chi hội và 223 chi hội trực thuộc. Mạng lưới hoạt động ngày càng sâu rộng, phản ánh sức mạnh và uy tín ngày càng lớn của Hội trong hệ thống chính trị và đời sống báo chí nước nhà.

Hướng tới nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn

Bước vào thời kỳ phát triển mới, khi chuyển đổi số đang làm thay đổi căn bản cách thức làm báo, Hội Nhà báo Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò dẫn dắt trong công cuộc đổi mới báo chí. Các nhiệm vụ trọng tâm như đào tạo kỹ năng số, nâng cao đạo đức nghề nghiệp, giám sát nội bộ, bảo vệ quyền tác nghiệp... đang được triển khai mạnh mẽ. Hội cũng tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm để xây dựng nền báo chí mang bản sắc dân tộc nhưng vẫn tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Định hướng tới năm 2030, Hội chú trọng xây dựng đội ngũ người làm báo “vừa hồng, vừa chuyên”; thúc đẩy đổi mới tư duy, công nghệ và phong cách làm báo; tiếp tục đóng vai trò là “mái nhà chung” nơi hội tụ khát vọng cống hiến và trách nhiệm xã hội của người làm báo.

Năm 2025 là cột mốc lịch sử tròn 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925-2025). Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925 - 2025), Hội đang tổ chức các hoạt động tổng kết, tôn vinh, đồng thời khẳng định tầm vóc, vị thế và đóng góp của giới báo chí trong công cuộc dựng xây và bảo vệ Tổ quốc. Theo chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - báo chí cần tiếp tục giữ vững vai trò tiên phong trong đấu tranh tư tưởng, bám sát thực tiễn, sáng tạo những tác phẩm báo chí có chiều sâu, tính nhân văn và sức lan tỏa lớn.

75 năm đã qua là chặng đường ghi dấu sự trưởng thành vượt bậc của Hội Nhà báo Việt Nam, không chỉ là tổ chức đại diện cho giới báo chí mà còn là biểu tượng của niềm tin, bản lĩnh và khát vọng đổi mới. Với nền tảng tư tưởng vững chắc, tinh thần cách mạng kiên trung và khối đại đoàn kết gắn bó giữa các thế hệ làm báo, Hội Nhà báo Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành, dẫn dắt nền báo chí nước nhà bước vào tương lai: chuyên nghiệp hơn, nhân văn hơn và hiện đại hơn.