Tác phẩm đã giành giải Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5 và giải Lọ hoa pha lê tại Liên hoan phim Quốc tế Karlovy Vary năm 1980.

Đạo diễn Nguyễn Khánh Dư - Nghệ sĩ có “biệt tài” làm việc với diễn viên nhí

NSND Nguyễn Khánh Dư (1933-2007), quê ở thị xã Cao Bằng, là một nhà quay phim và đạo diễn tài năng, ghi dấu ấn với nhiều tác phẩm kinh điển. Ông đã tham gia quay những bộ phim nổi bật như Chị Tư Hậu (1962), Người chiến sĩ trẻ (1964), Biển lửa (1965) và Hai bà mẹ (1974). Ông hai lần được trao giải Quay phim xuất sắc tại Liên hoan phim Quốc gia: năm 1962 với Chị Tư Hậu và năm 1977 với Hai bà mẹ cùng phim tài liệu Thành phố lúc rạng đông (1975).

Từ năm 1976, Nguyễn Khánh Dư chuyển sang làm đạo diễn và tạo dấu ấn với các bộ phim thiếu nhi. Tác phẩm đầu tay Đứa con nuôi (1976), chuyển thể từ truyện Nguyễn Khải, và Những đứa con (1977), từ truyện Nguyễn Kiên, đã mở đường cho siêu phẩm Mẹ vắng nhà (1979), chuyển thể từ truyện Người mẹ cầm súng của Nguyễn Thi.

Theo NSƯT Ngọc Thu, ông có biệt tài làm việc với diễn viên nhí, tạo không khí thoải mái để các em thể hiện tự nhiên. Một phân cảnh đáng nhớ trong Mẹ vắng nhà, khi chị Út Tịch nhận bọc khoai từ con trên cầu khỉ, được đạo diễn khai thác bằng ánh mắt và cảm xúc thay vì lời thoại, làm nổi bật nội tâm nhân vật. NSƯT Ngọc Thu nhận xét: “Làm việc với ông là niềm vinh dự lớn, dù vai của tôi thường ngắn nhưng luôn đáng nhớ.”

NSƯT Ngọc Thu và những ấn tượng trong phim Mẹ vắng nhà

NSƯT Ngọc Thu cho biết, bà từng học tác phẩm "Người mẹ cầm súng" khi còn ngồi trên ghế nhà trường, nên câu nói nổi tiếng của chị Út Tịch, "Còn cái lai quần cũng đánh", đã ăn sâu trong tâm trí bà. Điều này khiến bà cảm thấy dễ dàng hơn khi nhập vai nhân vật. Tuy nhiên, để hoàn thành tốt vai diễn, bà và đoàn làm phim đã dành thời gian đi thực tế tại quê nhà của chị Út Tịch để hiểu rõ hơn về cuộc sống và con người nguyên mẫu.

Dù nhận được sự ủng hộ và đánh giá cao từ bà con nơi đây, NSƯT Ngọc Thu vẫn gặp không ít khó khăn. Bà kể lại phân cảnh cho con bú trong phim là một trong những thử thách lớn nhất. Khi đó, bà mới 23 tuổi, chưa lập gia đình và chưa có con, nên cảm giác rất ngượng ngùng khi phải diễn cảnh này trước đông đảo người dân và ê-kíp làm phim. Bà đã phải tự tìm cách nhập vai, thậm chí tự cấu tay mình để cảm nhận nỗi đau khi phải rời xa con trong một phân cảnh đầy cảm xúc.

Các diễn viên nhí trong phim, đặc biệt là bé Vân Dung (khi đó mới 9 tuổi), cũng để lại nhiều kỷ niệm sâu sắc. NSƯT Ngọc Thu nhớ mãi cảnh bé Vân Dung vô tình rơi xuống kênh trong lúc nghỉ ngơi, hay cảnh quay khó của bé Hiển khi phải "tè" vào đồ chơi đất nặn. Mỗi khoảnh khắc trên phim trường đều trở thành một mảnh ghép đầy ý nghĩa trong hành trình làm phim của họ.

Theo lời đạo diễn Nguyễn Khánh Dư, "Mẹ vắng nhà" không tập trung vào những xung đột hay cao trào kịch tính, mà được xây dựng như một bài thơ. Từng hình ảnh trong phim được sắp xếp như những mảnh ghép trong một bức tranh lớn, khiến khán giả dần cảm nhận thông điệp sâu sắc về sự đau thương của chiến tranh. Thông qua câu chuyện, ông muốn gửi gắm thông điệp: “Không nên có chiến tranh, vì chiến tranh chỉ mang lại nỗi đau khổ vô tận, nhất là đối với phụ nữ và trẻ em”.

Hãy đón xem "Cine 7 - Ký ức phim Việt" và cuộc trò chuyện với NSƯT Ngọc Thu về phim Mẹ vắng nhà lúc 21h10 ngày 22/03/2025 trên kênh VTV3.